ملاک معرفت عارفان صادق و صوفیان کاذب

برخی مي‏پندارند كه اهل طريقت‏اند و كاري با احكام دين و ظواهر شریعت ندارند. می پندارند که می توان بدون توجه به شریعت، طیّ طریق کرد و به حقیقت رسید. آنان معتقدند که هدف، درک مقصود و محبوب است و عناصر دیگر، مانع وصول و سلوک است! همچنین احکام و تعالیم شریعت را ابزاری برای عوام می دانند و خواص را بی نیاز از وسیلت می شمارند و می پندارند که خواص می توانند به هر سبب و وسیله ای خود را به غایت مطلوب برسانند!حضرت امام خمینی(ره) در پاسخ چنین افرادی می فرماید: "آنها كه فكر مي‏كردند يا فكر مي‏كنند كه بدون "شريعت" مي‏توانند به مقصد برسند، هيچ شاهد و دليلي ندارند، زيرا ذات اقدس اله كه راهنماست، تنها راه را عمل به شريعت مي‏داند و آنها كه مي‏پندارند با عمل به "شريعت" نمي‏توان به "طريقت" رسيد، آنها هم شريعت را درست نشناخته و به آن عمل نكرده اند؛ و آنها كه با سير و سلوك و شريعت و طريقت هماهنگ شدند، ولي به "حقيقت" بار نيافتند، براي آن است كه به درستي طي طريق نكردند".8
ايشان اين سخن را ذيل آيه شريفه "وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالإنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لأكَلُوا مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا يَعْمَلُون"9 كه در بارة اهل كتاب است آورده ‏است. ظاهر آيه اين است كه اگر اهل كتاب به تورات و انجيل خود عمل كنند و صاحبان شرايع آسماني به آنچه به سوي آنها نازل شده است، عمل نمايند،

مبانی درمان معنوی در اسلام

عارفان و عارف نمایان

صدرالمتألهين در مقدّمه كتاب اسفار1 ضمن دعوت به تزکیه نفس از شهوات برمبنای بسیاری از آیات و روایات و استحکام معرفت و حکمت با اجتناب از ترّهات و مضلاّت، به عارف نمایانی اشاره می کند که از جمله صوفیه بوده و دارای ترّهات و لاطائلاتی هستند که هیچ سنخیتی با عقاید پاک ندارد و مردم را از شرّ آنها برحذر می دارد.در طول تاریخ چنین بوده است که در کنار هر حقیقتی، معادل ساختگی آن نیز جعل می شد؛ به همین جهت به برخی صوفياني كه از جهّال مردم بودند، اما سخن خود را به عرفان استناد مي دادند، اشاره می کند و ترّهات اين گروه کاذب را فتنه اي گمراه كننده می شمارد كه موجب لغزش گامها از جاده صواب است و ديگران را نسبت به شرّ اين طائفه آگاهی می بخشد.همان گونه که در كنار انبيا(ع) متنبّيانی همچون علف هرز مي رويند و در میان فقيهان، متفقّهانی مي بالند و در جوار فلاسفه، متفلسفانی مي خرامند، در ديار عرفا نيز جاهلانی کاذب سر بر آرند كه میان اوهام باطلشان هرگز با مشهوداتِ عارفانِ شاهد مساوقت نباشد:

الگوهای منفی از نظر قرآن کریم

 معرّفى الگو و اسوه[1] در قرآن کریم، اختصاص به نمونه‌‌هاى خوب ندارد، بلکه‏ افراد بدعاقبت و منحرف را با ویژگی‌‌هایی که دارند، نیز معرّفى می‌‌کند تا عبرتى براى مردم باشند، و به دوری از آنها یا هدایتشان دستور می‌‌دهد.به ‌طور کلّی؛ قرآن غضب‌شدگان و کسانی را که مورد قهر الهى هستند، قارون‌‌ها، فرعون‌‌ها، منافقان، طاغوت‌‌ها، متجاوزان و ظالمان بیان کرده و الگوهاى منحرف را هوا پرستان، مشرکان و کسانى که حکومت نااهلان را می‌‌پذیرند و به سراغ غیر خدا می‌‌روند و نافرمانى الهى دارند، معرّفى کرده است.[2]در این‌جا به عنوان نمونه چند مورد معرفی می‌‌شود:الف. غضب‌شدگان و گمراهان: «راه کسانى که آنان را مشمول نعمت خود ساختى نه کسانى که بر آنان غضب کرده‌اى و نه گمراهان»؛[3] این آیه راه مستقیم و درست را، راه کسانى معرّفى می‌‌کند که مورد نعمت الهى واقع شده‌‌اند و عبارت‌اند از: پیامبران، صدّیقین، شهدا و صالحان.[4] اما از آن سو، ما را از خطر کجروى و قرار گرفتن در خطوط انحرافى باز می‌‌دارد. و با گفتن آن در نمازها از خداوند می‌‌خواهیم ما را در مسیر غضب‏شدگان و گمراهان قرار ندهد. پس، لازم است بشریّت در مسیر تکامل معنوی خویش، کسانی که مورد غضب الهی قرار گرفته و جزو گمراهان هستند، پیشوا و مقتدای خود قرار ندهد.

بررسی«تهوی الیهم» درآیه 37 سوره ابراهیم

بسیاری از مترجمان و مفسران عبارت «تهوی الیهم» را به میل و اشتیاق به ذریه ابراهیم(ع) ترجمه کرده‌اند، اما با بررسی دقیق‌تر در لغت‌نامه‌ها به نظر می‌رسد معنای صحیح این عبارت «اوج گرفتن و عروج کردن» باشد. از طرفی، با توجه به این‌که پیامبر اسلام(ص) و اهل بیت(ع)، والاترین افراد از نسل حضرت ابراهیم(ع) می‌باشند، برخی روایات نیز، عروج معنوی و ارتباط شیعیان به آن بزرگواران را از مصادیق این آیه برشمرده‌اند. در آیه‌ی 37 سوره ابراهیم آمده است: «رَبَّنا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتي‏ بِوادٍ غَيْرِ ذي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنا لِيُقيمُوا الصَّلاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوي إِلَيْهِمْ وَ ارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَراتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُون»؛ (پروردگارا، من [يكى از] فرزندانم را در درّه‏اى بى‏كشت، نزد خانه محترم تو، سكونت دادم. پروردگارا، تا نماز را به پا دارند، پس دلهاى برخى از مردم را به سوى آنان گرايش ده و آنان را از محصولات [مورد نيازشان‏] روزى ده، باشد كه سپاسگزارى كنند).

آیا متن قرآن از جانب خداست؟

درآمد:

برخلاف نظریه رایجِ «الهی بودن الفاظ و معانی قرآن»، نظریه های مخالفی از سوی برخی اندیشمندان دینی مطرح گردیده که سابقه طرح بعضی از آنها به قرون اولیه هجری برمی گردد. این نظرات اگر چه هیچگاه فرصت غلبه و جریان سازی پیدا ننموده اند ولی هر از چند گاهی با قرائتی نو مطرح و توجه صاحب نظران را به خود معطوف کرده است. این بحث بنا بر حصر عقلی به چهار شکل قابل تصور است. 1)الهی بودن الفاظ و مفاهیم قرآن 2)بشری بودن الفاظ و مفاهیم قرآن 3)الهی بودن الفاظ و بشری بودن مفاهیم قرآن 4)بشری بودن الفاظ و الهی بودن مفاهیم قرآن. این نوشته چهار صورت مذکور را مورد بررسی قرار داده است.

مقدمه

آیات قرآن، معجزه جاوید رسول خاتم؛ «کلام خدا» معرفی گردیده «وَ إنْ اَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِکِینَ اسْتَجَارَکَ فَأجِرْهُ حَتَّی یَسْمَعَ کَلَامَ اللهِ»[1]. و پایه شناخت کلام خدا «وحی» است چرا که وحی مجرای تحقق تکلم خدا با بشر می باشد «مَا کَانَ لِبَشَرٍ أنْ یُکَلِِّمَهُ اللهُ إلَّا وَحْیًا أوْ...»[2].

کدام معجزه پیامبر اسلام به طور مستقیم در قرآن ذکر شده است؟

 حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) در طول رسالت 23 ساله خویش معجزاتی داشت كدامیك از معجزات ایشان به طور مستقیم در قرآن كریم اشاره شده است؟!

علاوه بر قرآن مجید كه اعجاز جاودانه آن آشكار و بدیهی است، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) معجزات فراوانی دارد; كه برخی از آن‏ها در آیات قرآن و كتاب‏های سیره نویسان ثبت‏شده است . شماری از این معجزات عبارت است از:

1 . اسراء

«اسراء» همان حركت‏شبانگاهی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی است . (1) (2) این سفر در «یك شب‏» ، در بیداری و با همین پیكر مادی تحقق یافت نه در شب‏ها و روزهای طولانی یا در عالم خواب و با روح به تنهایی . آیات قرآنی و شواهد تاریخی بر وقوع این سفر دلالت آشكار دارند .

 قرآن كریم می‏فرماید: «سبحان الذی اسری بعبده لیلا من المسجد ا لحرام الی المسجد الاقصی الذی باركنا حوله لنریه من آیاتنا انه هو السمیع البصیر; (3) منزه است آن [خدایی] كه بنده‏اش را شبانگاهی از مسجد الحرام به سوی مسجد الاقصی كه پیرامونش را بركت داده‏ایم، سیر داد تا از نشان‏های خود به او بنمایانیم كه او همان شنوای بینا است .»

استخدام و كنترل نخبگان

در ایران پیش از انقلاب، حدود 40 خانواده ویژه - كه از نظر سیاسى و ثروت خیلى نیرومند بودند - وجود داشت.اكثریت‏بالایى از نخبگان سیاسى از این خانواده‏ها برگزیده مى‏شدند و یك بررسى نشان مى‏دهد كه 75%نخبگان سیاسى، حد اقل یك خویشاوند ذینفوذ داشته‏اند.البته استخدام سیاسى نخبگان محدود به اعضاى خانواده‏هاى فوق نبود، بلكه گروه كوچكى از تنكوكراتهاى طبقه متوسط نیز به همكارى پذیرفته شدند.نخبگان سیاسى مهم‏تر بدلیل احساس عدم امنیت‏شاه و بى اعتمادى او، بدون توجه به امر كیفیت دست چین مى‏شدند و تعداد آنها به كسانى كه مى‏شد كه كنترل شوند و تهدیدى براى رژیم نباشند كاهش میافت.به همین دلیل به عنوان مثال: همسر شاه، فرح، رئیس 26 سازمان حكومتى بود و هزاران تصمیم معمولى حكومتى به جاى رسته‏هاى پایین‏تر توسط شاه اخذ مى‏شد.از سوى دیگر، روش‏هاى كنترل نخبگان با انواع مختلفى از مجازات براى نخبگان «خطاكار» ، تغییر متناوب افراد براى جلوگیرى از بروز حمایت مردمى براى آنها، و ایجاد تفرقه بین آنان مانند گماردن افراد رقیب به ریاست آژانس‏هاى حكومتى و بعهده گرفتن نقش موازنه بین آنها توسط شاه، تكمیل مى‏شد.عدم امنیت‏شغلى نخبگان باعث فساد و جمع آورى پول توسط آنها براى روز مبادا مى‏شد.

وضعیت ‏سیاسى ایران در آستانه انقلاب اسلامى

وضعیت‏ سیاسى ایران در آستانه وقوع انقلاب اسلامى را در دو موضوع كلى زیر بررسى مى‏كنیم:

الف) استبداد و روش‏ها، ابزار و نتایج آن

استبداد شدید شاه و به تبع او دولتمردان ایرانى، امرى آشكار و زبانزد همگان بود.وى به جز قدرت خویش قدرت دیگرى برایش قابل تحمل نبود.هرگاه احساس مى‏كرد فردى از مقدارى نفوذ مردمى برخوردار شده است، اگر مقامى رسمى داشت‏بلادرنگ او را بر كنار مى‏كرد و چه از مقامات باشد چه از مردم، حتى او را نابود مى‏نمود. (1)شاه تا مى‏توانست در مقابل فشارهاى داخلى یا خارجى - منجمله فشار نهادهاى بین المللى - براى كاهش استبداد ایستادگى مى‏كرد.شاه حتى مغرور به این بود كه تمام كسانى را كه در برابرش مقاومت‏به خرج داده بودند، تصفیه كرده و بدون ریا و نیرنگ اعتراف مى‏كرد كه از دموكراسى متنفر است. (2)سوء استفاده شاه از قدرت و روش‏هاى اودر زمان محمد رضا شاه، قانون اساسى كاملا مورد سوء استفاده وى قرار مى‏گرفت و عملا از استقلال قوا خبرى نبود و تمام تصمیمات مهم - و از جمله انتصاب و بركنارى نخست وزیر و وزراء، صاحبان پست‏هاى بالا، استانداران و غیره - توسط شاه اخذ مى‏شد.البته سلطه شاه بر سیاستهاى نظامى و خارجى كشور از بقیه آشكارتر بود.در این دوران، شاه با تفرقه انداختن بین افراد و سازمانهاى داراى وظایف متداخل و ایجاد و تحریك دشمنى و حسادت بین آنها حكومت مى‏كرد. (3)

ویژگی های انقلاب
اسلامی بودن

اسلامی بودن انقلاب ما نقطه قوت ان است نقطه ای که باعث شده این انقلاب با دیگر انقلاب ها متفاوت باشد و بتواند حوزه جفرافیایی ایران را درنوردد و به سایر جهان نیز سرایت کد.کجایند آنهائیکه میگویند مذهب فقط مال پیرمردها و پیرزنها و جنوب شهری هاست. نهضتی که روستائی و شهری،کارگر و کشاورز،دانشجو و استاد،وکیل و کارمند،همه و همه در آن شرکت دارند.اساسا غیر از مذهب و آن هم مذهبی مانند اسلام، کدام نیرو میتواند اینچنین انقلابی را بوجود بیاورد؟
من بتدریج این امید در دلم زنده میشود که این انقلاب به ایران محدود نمیماند،هفت صد میلیون مسلمان را در بر خواهد گرفت و چه افتخاری برای ایران خواهد بود که یک انقلاب اسلامی از ایران شروع بشود و تمام کشورهای اسلامی را زیر نفوذ خودش بگیرد،که مطمئنا خواهد گرفت.

انقلابی با روح اسلامی

معنای اینکه انقلاب اسلامی بوده این نیست که همه شرکت کنندگان در این انقلاب بدون استثناء روح اسلامی داشته و یا همه آن کسانی هم که گرایش اسلامی داشته اند، گرایش اسلامیشان بیک اندازه بوده است.نه،ما روح و گرایش را در مجموع و در کل نهضت در نظر می گیریم و بر این اساس است که میگوئیم آنچه روح این نهضت را تشکیل میداده و استوانه این انقلاب به حساب میآمده،اسلام و اسلام گرائی بوده است.شما اگر انقلاب صدر اسلام را هم در نظر بگیرید باز هم نمی توانید بگوئید که در آن انقلاب،فقط مسلمین شرکت داشته اند.در همانجا هم موارد متعددی میتوان پیدا کرد که شرکت اقلیتهای مذهبی و همکاری آنها را با مسلمانها نشان می دهد.مثلا در ایران قبل از ورود اسلام در کنار اکثریت مذهبی که زرتشتیها بودند،اقلیتهای مذهبی مثل یهودیها و مسیحی ها و مانویها وجود داشتند.در نبردهای مسلمین در ایران،این اقلیتها با مسلمین همراه و همدست بودند،چرا؟به این دلیل که آنها از دست مذهب حاکم،فوق العاده رنج می بردند و دریافته بودند که اگر اسلام حاکم بشود،با اینکه باز هم به صورت اقلیتی باقی خواهند ماند،ولی بودن در زیر لوای اسلام به مراتب بهتر از باقی ماندن در زیر لوای دین دیگری است.تاریخ نشان میدهد که اقلیتهای مذهبی در ایران ساسانی مخصوصا یهودیها (1) وقتیکه مسلمین آمدند به آنها کمکهای فراوانی کردند.در مصر هم وضع بدین منوال بود.در آنجا مسیحیان در اکثریت بودند و یهودیها از دست مسیحیها هیچ گونه آزادی نداشتند،با آمدن مسلمانان،یهودیان به کمک مسلمین شتافتند. پس این اقلیتها در پیروزی مسلمین نقش داشتند ولی این مقدار نقش داشتن سبب نمی شود که بگوئیم نهضت صدر اسلام نهضت مشترک یهودی-اسلامی بوده است.زیرا روح نهضت را اسلام تشکیل میداد.در نهضت فعلی ما هم وضع بهمین منوال است.در این نهضت هم اقلیتهای غیر مسلمان،اعم از اقلیتهای مذهبی و اقلیتهای سیاسی،شرکت داشتند.اما آنها به دلیل اینکه اقلیتشان نا چیز بود (2) قهرا نقش عمده و تعیین کننده ای نداشتند.

قطعاتی از یک خاطره ودیگر حرفها

از دهه فجرانقلاب اسلامی ایران بسیار گفته اند و بسیار شنیده و خوانده ایم، تا آنجا که وقتی تصمیم می گیریم  دراین باره سخن بگوییم و قلم بزنیم در می مانیم که نا گفته ها همه گفته و نا شنیده ها همه شنیده شده اند، واز تکرار مکررات جز ملال حاصلی نیست . در اینگونه مواقع خاطره ایی گنگ و مبهم از آن روزها در ذهنم جان می گیرد، کودکی هشت ساله بودم و به جای " می دویدم همچو آهو می پریدم از سرجو" در خیابان گم شده در لا به لای جمعیت رو به جلوی می رفتم و می رفتم و شعور کود کانه ام براین واقف بود که چه می کند. دست کوچکم در دست زبر مادربزرگم گره خورده بوده و قامت کوتاهم جز سیاهی چادران پیرامون و آسمانی که ازخلال آن دیده می شد را به چشمانم نمی آورد و مشتهایی که گره شده بود و با خشم و قاطعیت و ایمان خواسته اش را فریاد می کرد. آن روزها چه می گفتیم و کجا می رفتیم در خاطرم نمانده است. شاید آن روز بود یا روز دیگری که جمعیت فریاد  برمی آورد"  می کشم، می کشم ، آنکه برادرم کشت" و چه خشماگین دستان خونرنگ خود را به نمایش می گذاشتند و آیا آن روز بود که حوالی میدان "زندان" بودیم یا روزی دیگر، بازهم ذهن کودکانه ام مرا در ضبط این روزها و لحظات یاری نداده است. صف ها ی طولانی نفت، پیت های ردیف شده جلوی شعبه نفت، سرمای شبانه و کرسی را به خاطردارم و این همه با شعارهایی که در ذهنم حک شده در تضادند شعاری که می گفت:" به کوری چشم شاه زمستونم بهاره" شب های الله اکبر بر بام، صدای تیری که شب را می شکافت و مدارسی که تعطیل بود و زندگی که در رگ های خیابان پرشتاب و امیدوار جریان داشت ، تظاهرات روزانه وسکوت شبانه برنامه های تلویزیونی که انگار خبری نیست ، تلاش مصمم وپی گیر پسران نوجوان وجوان برای ساختن وسایل آتش زا  ، روز ورود امام که ناگهان تلویزیون پخش مستقیم ورود امام در فرودگاه مهرآباد را قطع کرد وتصویر منحوس شاه مخلوع را با سرود شاهنشاهی پخش کرد،  همه وهمه قطعاتی ازپازل خاطراتی است که از آن روزهای شور انقلاب در خاطرم ضبط شده اند ولی دریغ که قطعات گم شده مانع از بازسازی یک تصویر اصیل ویکپارچه از مهمترین رویداد یک سده اخیر در کشورم شده اند.